ผลวิเคราะห์เชิงวิชาการชี้ชัด “ราคาทองคำ” เชื่อมโยงมีความสัมพันธ์โดยตรงกับ “บิทคอยน์”

การเคลื่อนไหวของราคาทองคำ กับ บิทคอยน์ ยังเป็นที่ถกเถียงกันว่ามีความสัมพันธ์ที่เกี่ยวเนื่องกัน หรือมีความสัมพันธ์ที่ขัดแย้งกัน หากจะกล่าวโดยง่าย คือ เมื่อราคาทองคำได้ปรับตัวลดลง เม็ดเงินได้ไหลไปตลาดบิทคอยน์หรือไม่ เพราะจะเห็นได้ว่าราคาของบิทคอยน์ได้ปรับตัวสูงขึ้น จนทำให้นักลงทุนหลายกลุ่มมองว่า บิทคอยน์จะเป็นสินทรัพย์ชนิดใหม่ที่จะเข้ามาแทนที่บทบาทของทองคำ ในการป้องกันความเสี่ยงจากการลงทุน หรือบางคนได้ยกให้เป็น “ดิจิตัล โกดล์” ด้วยซ้ำ

แต่หากจะมาดูความสัมพันธ์ของทั้ง 2 สินทรัพย์ข้างต้นในเชิงวิชาการ โดย ผศ.ดร.ยอดเยี่ยม ทิพย์สุวรรณ์ หัวหน้าห้องปฎิบัติการวิจัยการเงินเชิงคำนวณ ภาควิชาวิศกรรมคอมพิวเตอร์ คณะวิศกรรมกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ที่ได้นำข้อมูลค่าเงินบิทคอยน์ จากเว็บไซต์ finance.yahoo.com แสดงราคาปิดของราคาบิทคอยน์ในหน่วย USD/BTC

และข้อมูลราคาทองคำมาจากเว็บไซต์ fred.stlouisfed.org ซึ่งเป็นเว็บไซต์ของธนาคารกลางแห่งเซนต์หลุยส์ของสหรัฐอเมริกา ที่แสดงราคาทองคำของสมาคมตลาดทองคำแห่งลอนดอนในหน่วย USD/Troy Ounce

ซึ่งข้อมูลทั้ง 2 ส่วน จะอยู่ระหว่างวันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2016 ถึง 19 กุมภาพันธ์ 2021 มาเปรียบเทียบกันในมิติต่าง ๆ 

ผศ.ดร.ยอดเยี่ยม อธิบายเพิ่มเติมว่า จากการตรวจสอบความสัมพันธ์ทางสถิติ เนื่องจากข้อมูลทั้งสองชุดมีช่วง range ของข้อมูลที่แตกต่างกันมาก จึงได้ทำการ normalize ข้อมูลทั้งสองชุดก่อนนำมา visualization ด้วยการพล็อตกราฟเส้น เพื่อดูแนวโน้มของความสัมพันธ์โดยคร่าว ๆ พบว่าในปี 2016 ราคาของบิทคอยน์ยังต่ำกว่าราคาทองคำอยู่มาก แต่ราคาของบิทคอยน์มีแนวโน้มสูงขึ้นเรื่อย ๆ จนมีมูลค่าสูงกว่าราคาทองคำมากที่สุดในต้นปี 2018 ก่อนจะค่อย ๆ ปรับตัวลงมาใกล้เคียงกับราคาทองคำในต้นปี 2019

จนกระทั่งเมื่อต้นปี 2020 ซึ่งเป็นช่วงที่เกิดการแพร่ระบาดชอง ไวรัส โควิด-19 ราคาของทองคำพุ่งสูงขึ้นจนแซงราคาของบิทคอยน์ ก่อนจะวิ่งเป็นคู่ขนานกันมาก ซึ่งจากกราฟสามารถสังเกตได้ว่า ราคาของบิทคอยน์ และราคาทองคำ มีความสัมพันธ์ในเชิงบวกเป็นส่วนมาก

ส่วน การศึกษาการวิเคราะห์ค่าสหสัมพันธ์ (Correlation) โดยใช้เกณฑ์ weak correlation จะต้องมีค่า correlation อยู่ระหว่าง -0.3 ถึง 0.3 และ strong correlation จะต้องมีค่า correlation อยู่มากกว่า 0.7 หรือน้อยกว่า -0.7 พบว่าค่าสหสัมพันธ์ของราคาทองคำและบิทคอยน์มีค่าเท่ากับ 0.552459 จึงสามารถตัดสินได้ว่า ราคาทองคำ และราคาบิทคอยน์มีความสัมพันธ์แบบ moderate positive correlation

เมื่อมาวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงเหตุผล (Granger causality) โดยใช้เกณฑ์ p-value < 0.05 ในการปฏิเสธสมมุติฐานที่ว่าตัวแปร x ไม่ส่งผลต่อตัวแปร y ซึ่งจากการวิเคราะห์ พบว่าในสมมุติฐานที่ ราคาของบิทคอยน์ไม่มีผลต่อราคาทองคำ มีค่า p-value < 0.05 จึงสามารถปฏิเสธสมมุติฐานราคาไม่ได้ส่งผลให้เกิดราคาทองคำได้ จึงสามารถกล่าวได้ว่าราคาของบิทคอยน์อาจมีผลสัมพันธ์กับราคาทองคำบางอย่าง

ผศ.ดร.ยอดเยี่ยม  กล่าวเพิ่มเติมว่า ข้อมูลที่จัดทำขึ้นมานี้ เป็นการวิเคราะห์ในเชิงวิชาการ ก็ขึ้นอยู่กับว่านักลงทุนจะนำไปใช้ประโยชน์อย่างไร เพราะถ้ามองในแง่ของสถิติค่าสหสัมพันธ์ ระว่างทองคำกับบิทคอยน์ ค่อนข้างจะไปในทิศทางเดียวกัน คือ มีค่าเป็นบวกค่อนข้างสูง โดยเฉพาะในช่วงหลังจากที่เกิดการแพร่ระบาดของไวรัส โควิด-19 ในช่วง ก.พ. ปี 2020 การขึ้นลงของราคาทองคำกับบิทคอยน์ ค่อนข้างจะไปในทางเดียวกัน เพียงแต่ว่าผลตอบแทนของบิทคอยน์จะสูงกว่าในช่วงที่ราคาได้ปรับเพิ่มขึ้น แต่ในช่วงหลัง ๆ ผลตอบแทนของทองคำจะเริ่มตกลง ซึ่งอาจเป็นผลจากปัจจัยอื่น ๆ ตามสภาพเศรษฐกิจปัจจุบัน

ผศ.ดร.ยอดเยี่ยม กล่าวเพิ่มเติมว่า บิทคอยน์เป็นสินทรัพย์ในการลงทุนอีกรูปแบบหนึ่ง แต่มีความผันผวนของราคาค่อนข้างสูง จึงทำให้มีความเสี่ยงสูง มีคนได้รับประโยชน์จากการลงทุนในบิทคอยน์ไปเป็นจำนวนมาก ในทางกลับกันก็มีคนขาดทุนจำนวนมากเช่นกัน เพราะฉะนั้น นักลงทุนจะต้องบริหารความเสี่ยงให้ดี ลงทุนในปริมาณที่ยอมรับได้หากเกิดการขาดทุน และควรกระจายการลงทุนไปยังสินทรัพย์อื่น ๆ ด้วย เพื่อชดเชยกันไป

ส่วนอนาคตของบิทคอยน์จะเป็นอย่างไรนั้น ผศ.ดร.ยอดเยี่ยมฯ ยอมรับว่าคาดการณ์ได้ยาก โดยราคาอาจจะมีมูลค่าเพิ่มมากขึ้นตามความต้องการที่มากขึ้น แต่หากความต้องการลดลง หรืออาจจะมีเหตุการณ์หรือปัจจัยหนึ่งใดที่จะทำให้ราคาบิทคอยน์ลดลงในอนาคตก็เป็นได้ โดยเฉพาะเรื่องของความเชื่อมั่น ทั้งในตัวบิทคอยน์ หรือระบบที่ใช้ควบคุมบิทคอยน์ เพราะถือเป็นสินทรัพย์ที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยี เพราะฉะนั้นอาจจะเกิดการแทรกแซงในระบบก็เป็นได้ เพราะเทคโนโลยีได้พัฒนาอย่างรวดเร็วมาก 

“อย่างไรดีเชื่อว่านักลงทุนทุกคนรู้ดีว่า ไม่มีสินทรัพย์ใดที่จะมีมูลค่าเพิ่มขึ้นต่อเนื่อง ทุกอย่างมันเป็นวัฎจักร ซึ่งจะมีทั้งขึ้นและลง บิทคอยน์เคยราคาหลักพันดอลลาร์ ตอนนี้ขยับขึ้นเป็นหลักหลายหมื่นดอลลาร์อย่างรวดเร็ว ก็ถือว่าน่าเป็นห่วง ซึ่งจะต่างจากทองคำที่มีเสถียรภาพในเรื่องของราคาค่อนข้างมาก ดังนั้นนักลงทุนจะต้องติดตามข้อมูลและจับจังหวะการลงทุนในบิทคอยน์ หรือคริปโตเคอเรนซี่ตัวอื่นๆ ให้ดี ซึ่งในอนาคตก็อาจจะมีเทคโนโลยีใหม่ๆ หรือสินทรัพย์ในรูปแบบดิจิตัลใหม่ๆ เช้ามาแทนที่ก็เป็นได้” ผศ.ดร.ยอดเยี่ยมฯ กล่าวทิ้งท้าย

ขอขอบคุณข้อมูลโดย ผศ.ดร.ยอดเยี่ยม ทิพย์สุวรรณ์

หัวหน้าห้องปฎิบัติการวิจัยการเงินเชิงคำนวณ ภาควิชาวิศกรรมคอมพิวเตอร์

คณะวิศกรรมกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์